Universal access of algemene beschikbaarheid van antiretrovirale middelen was één van de belangrijkste themata op de recente conferentie van de Verenigde Naties (VN) over aids. "Voor het eerst is er concrete hoop om de epidemie een halt toe te roepen. We weten zelfs hoe dat moet gebeuren, nu we eindelijk over de nodige wapens beschikken. Verschillende recente studies hebben aangetoond dat een volgehouden behandeling met aidsremmers de virale lading sterk doet dalen. Als we dat toepassen op een volledige cohorte, daalt de kans op besmetting gevoelig", zegt Dr. Kristien Wouters.

Test and treat

Zij verwijst onder meer naar een zes jaar lopend onderzoek van de gemeenschap Sant' Egidio, een katholieke lekenbeweging die al jaren ijvert voor een betere behandeling van Afrikaanse aidspatiënten. In een klein en vrij geïsoleerd district van het Afrikaanse land Malawi klopten onderzoekers van deur tot deur aan om alle inwoners te testen. Indien ze seropositief bleken, kregen ze een behandeling met aidsremmers. De test and treat-aanpak loonde. "De resultaten waren het best meetbaar bij de zwangere vrouwen. In vijf jaar tijd is het aantal seropositieve aanstaande moeders er gehalveerd: van 7 naar 3,5 %. Doordat de hele gemeenschap rondom hen werd behandeld, waren hun kansen op hiv-besmetting in amper een half decennium al spectaculair teruggelopen. Wij pleiten ervoor om deze aanpak district per district toe te passen in Afrikaanse landen omdat dit financieel best haalbaar is, en het snelst effect zal hebben." Die resultaten bevestigden een eerdere studie uit de Verenigde Staten. Daar volgden ze 1.763 koppels, waarvan één partner besmet was. De partners van patiënten die een behandeling kregen, liepen 96 % minder kans op besmetting dan diegenen die het zonder aidsremmers moesten stellen.

Terugverdieneffect

Universal access kost een pak geld. Uit onderzoek van het DREAM-project in Malawi bij aanstaande moeders blijkt dat die inspanningen ook een economische return geven. "Dat is een investering die zichzelf op lange termijn terugverdient. De internationale gemeenschap moet een soort Marshallplan tegen aids lanceren. Ook de Afrikaanse landen moeten met hun beperkte middelen prioriteit geven aan de ziekte. Na 10 à 15 jaar zullen we de effecten merken: meer mensen die economisch actief blijven, een dalende moedersterfte en een steeds kleinere instroom aan nieuwe zieken."

Ook Jan De Volder van Sant' Egidio, die de VN-conferentie bijwoonde, is optimistisch. "Voor het eerst heeft de VN erkend dat elke patiënt recht heeft op een volledige behandeling. Eindelijk wordt ingezien dat het dilemma tussen preventie en behandeling vals was. Behandeling is ook preventie."

Kari Van Hoorick