Wie zijn de daklozen ?

De laatste jaren is het aantal daklozen in de meeste Europese landen gestegen ten gevolge van de crisis van de welvaartstaat of van de verslechtering van de economische situatie.

Ze vormen een complexe wereld van mensen van verschillende leeftijden. We kunnen hun sociale of economische achtergrond onmogelijk veralgemenen.

De oorzaken van dakloosheid zijn niet altijd vast te prikken op uitzonderlijke gebeurtenissen of eenmalige geschiedenissen van sociale uitsluiting. Mensen belanden vaak sneller op straat dan men zou verwachten. Een spiraal van tegenslagen, familiale spanningen, verlies van werk of een ziekte leidt ertoe dat mensen met een "normaal leven" in extreme armoede terechtkomen, vooral wanneer zij niet op familie of vrienden kunnen rekenen. Daarom vind je er bejaarden die geen huis meer hebben, volwassenen die hun referentiepunten zijn verloren ten gevolge van een echtscheiding en ook steeds meer werkloze jongeren.

Hier is een apart woord over de vluchtelingen op zijn plaats : vooral in Zuid-Europa gaat het vaak om jongeren die slechts in een aanvangsperiode van migratie op straat leven bij gebrek aan bekendheid met het systeem waarin ze belanden. Hun leven op straat beschouwen zij als een tijdelijke vernedering om alsnog een betere toekomst op te bouwen.

In enkele landen, vooral in het zuiden van de wereld en in de voormalige Sovjet-Unie, kennen we het probleem van de «meniños da rua», de straatkinderen, die vaak door de extreme armoede van hun (uiteengevallen) familie op straat zijn beland.

Bij de talrijke bedelaars in Afrika en Latijns-Amerika treffen we, naast de melaatsen en de zieken, steeds vaker volledige families aan die geen onderdak hebben..

Dakloosheid is, in tegenstelling tot wat men vaak denkt, bijna nooit een keuze. Het straatleven is immers hard en gevaarlijk : het is een dagelijkse strijd om te overleven. Jaarlijks sterven velen van honger of ontbering, zowel in het rijke noorden als in het arme zuiden.

Veel minder nog is het een keuze uit vrijheid : daklozen zijn enorm kwetsbaar omdat ze voortdurend afhankelijk zijn van anderen om te voorzien in hun meest elementaire noden. Vaak zijn ze blootgesteld aan agressie, koude, en de vernedering van voortdurend weggestuurd te worden omdat ze ongewenst zijn.